Cypr Północny (turecki). Co zobaczyć i co warto wiedzieć?

Dziś pan Koszmarny zabierze was do miejsca tyleż wyjątkowego, co bardzo często i jeszcze bardziej niesłusznie pomijanego. Otóż udamy się na Cypr Północny. Czyli do państwa, które choć w teorii nie istnieje, to w praktyce naprawdę warto je zobaczyć. Z tego wpisu dowiecie się między innymi: jak dojechać do Cypru Północnego, jak ogarnąć transport będąc na miejscu oraz jakie atrakcje turystyczne warte są poświęcenia waszego cennego czasu.

Czyli, jak zawsze, same konkrety i informacje praktyczne 🙂 Zapraszam!

Cypr Północny czy południowy – co wybrać?

Cypr Północny jest nieco rzadziej odwiedzany przez turystów, niż południowy. Czy oznacza to, że jest mniej atrakcyjny? Ależ nie! Obie części wyspy mają swoje niewątpliwe zalety, a różnica w popularności wynika jedynie z tego, że północ jest trudniej dostępna. A więc: tu nie ma co wybierać, tu trzeba jechać w oba miejsca 🙂

Na szczęście cały Cypr jest stosunkowo niewielki, więc podczas jednego wyjazdu da się (przynajmniej pobieżnie) zwiedzić obie jego części. Co też, z całego koszmarnego serca, polecam.

Mapa tureckiej części

W 1974 roku Turcy dokonali inwazji na Cypr, w wyniku której zajęli północną część wyspy. Na opanowanym przez turecką armię terytorium, utworzono quasi-państwo o nazwie Turecka Republika Cypru Północnego. Jest ono o tyle specyficzne, że praktycznie nikt na świecie nie uznaje jego istnienia. Wyjątek stanowi Turcja oraz – uwaga, uwaga! – Nachiczewańska Republika Autonomiczna. Dla całej reszty świata, którą szumnie zwykło się nazywać społecznością międzynarodową, Cypr Północny pozostaje terytorium znajdującym się pod okupacją turecką.

Cypr właściwy oddziela od północnego Cypru tak zwana zielona linia. Jest to zarządzana siłami ONZ strefa buforowa, która w roku 2003 została częściowo otwarta. Dzięki temu, zagraniczni turyści mogą w miarę swobodnie przemieszczać się pomiędzy dwoma częściami wyspy Afrodyty.

Co zobaczyć na Cyprze Północnym

Skoro już wiemy, co to jest i skąd się wziął Cypr Północny, czas się zastanowić, co warto zobaczyć będąc na miejscu. Na niedobór atrakcji nie powinniśmy narzekać, gdyż po tureckiej stronie znajdziemy nie tylko zabytki, miasta i efektowne twierdze, ale również oszałamiające piękno przyrody (tej niepowtarzalnej).

Aby swobodnie poruszać się po wyspie, warto wynająć samochód. Aktualne ceny w wypożyczalniach możesz sprawdzić w porównywarce DiscoverCars. Po więcej informacji odsyłam natomiast do mojego wpisu: wynajem auta na Cyprze.

Famagusta i okolice

Famagusta (tur. Gazimağusa) była niegdyś jednym z największych kurortów turystycznych wyspy. A teraz? Jest to interesujące, acz niepokojąco senne miasteczko formalnie nieistniejącego państwa. Warto tu przyjechać choćby po to, by zobaczyć urokliwą starówkę z dawnym kościołem przerobionym na meczet oraz wspiąć się na miejskie mury. Przy okazji można podjechać do opuszczonej dzielnicy Warosia (Varosha) lub zajrzeć do pobliskiego Salamis, gdzie znajdują się ruiny starożytnego miasta.

Wydaje się, że Famagusta zasługuje na to, aby spędzić tu więcej czasu. Więcej o tajemnicach, jakie skrywa to niezwykle miejsce, znajdziecie w oddzielnym wpisie na moim blogu: Famagusta

Kyrenia, Zamek św. Hilariona, Opactwo Bellapais

Kyrenia (tur. Girne) to niczego sobie miasto na północnym wybrzeżu wyspy. Znajduje się tu efektowny zamek oraz całkiem ładny port. Niestety, pan Koszmarny przed swoją podróżą nasłuchał się o Girne tak wiele dobrego, że będąc na miejscu, nie mógł zrobić nic innego, niż się samym miastem nieco zawieść 😉 Zapewne był to efekt zbyt dużych oczekiwań, dlatego teraz powiem tylko, że Kyrenia to miejsce całkiem przyjemne, do które warto zobaczyć, ale nie spodziewajcie się nie wiadomo jakich cudów. Jest ok, ale bioder nie urywa.

Co innego, jeżeli chodzi o położony nieopodal zamek św. Hilariona. Ten jest bowiem absolutnie genialny. Zdecydowanie warto wygospodarować sobie trochę czasu, by tu przyjechać i wspiąć się na samą górę, bo widoki są naprawdę rewelacyjne. Polecam całą swą koszmarnością i awansem zapowiadam, że o zamku będzie jeszcze oddzielny wpis.

Z pozostałych atrakcji w okolicy Kyrenii, warto zwiedzić Opactwo Bellapais (Opactwo Pokoju). To pochodzący z XIII wieku klasztor augustiański, obecnie nieco zrujnowany, ale wciąż interesujący i – jak to się mawia – niezwykle malowniczo położony. Miłośnicy średniowiecznych twierdz mogą również zajrzeć w nieco mniej popularne miejsca, jak chociażby zamek Buffavento oraz zamek Kantara.

Nikozja

Ostatnia podzielona stolica Europy stanowi atrakcję turystyczną głównie z tego względu, że jako ostatnia jest jeszcze podzielona. Jeżeli chcielibyście dostać się do Cypru Północnego na piechotę, to właśnie w Nikozji będziecie mieć taką możliwość. W opinii pana Koszmarnego, Nikozja nie oszałamia przesadnie swym pięknem, więc raczej nie warto poświęcać zbyt dużo czasu na jej zwiedzanie.

Półwysep Karpaz

Dziki, dziewiczy i pełen osłów. Te ostatnie występują tam w naturalnych siedliskach, co jest, sami przyznacie, dosyć osobliwe jak na warunki, do jakich przyzwyczaiła nas współczesna Europa. Półwysep Karpaz uznawany jest za najpiękniejszy rejon całej wyspy Afrodyty, co wynika najprawdopodobniej z tego, że jest również najtrudniej dostępny. Z opinii nielicznych śmiałków, którzy tam dotarli, wynika, że warto zerknąć na tamtejsze piaszczyste plaże (takie jak chociażby dwukilometrowa i zawsze prawie pusta plaża Golden Beach). To, jak sądzę, świetna odmiana po koszmarnym tłoku, jaki oferują plaże na Cyprze południowym.

Morfu

Jeżeli jesteś miłośnikiem świeżych owoców, to możesz udać się do Morfu. Jest to niewielkie miasteczko, które ze wszystkich stron otaczają malownicze, cyprusowe cytrusowe gaje. Uwaga praktyczna: obecna turecka nazwa miasta to Güzelyurt (chyba tylko po to, by je mylić z innym Güzelyurt, które znajduje się w Kapadocji).

Jak dojechać do części tureckiej?

Sposoby są dwa. Albo polecimy do Republiki Cypryjskiej i stamtąd przejedziemy do części tureckiej, albo też ruszymy bezpośrednio na północ. Ta druga opcja może być zrealizowana przy pomocy biura podróży (w tym miejscu możesz sprawdzić aktualne ceny).

Lot bezpośredni

Dotarcie bezpośrednio na Cypr Północny jest możliwe, ale wiąże się z kilkoma, mniejszymi lub większymi, niedogodnościami. Mniejszą niedogodność stanowi na przykład fakt, że każdy lot na terytorium okupowane może się odbyć jedynie przez Turcję (takie międzylądowanie znacząco wydłuża czas, jaki trzeba spędzić w samolocie). A jakie są większe niedogodności? No cóż, za większą niedogodność można uznać chociażby to, że lot bezpośredni jest średnio legalny.

Otóż zgodnie z cypryjskim prawem, zagraniczni turyści mogą podróżować na tereny okupowane przez Turcję jedynie przez Republikę Cypryjską (czyli południowy Cypr właściwy). Jeżeli więc polecimy bezpośrednio na nieuznawaną na arenie międzynarodowej północ, to nie będziemy mieli możliwości przekroczenia zielonej linii. Tym samym odpadnie nam możliwość zobaczenia południowej części wyspy oraz spaceru po tamtejszych piaszczystych plażach.

Trochę słabo, czyż nie?

Warto wiedzieć, że nasz MSZ wyraźnie odradza bezpośrednie podróże do Cypru Północnego. Polska nie utrzymuje z tym państwem stosunków dyplomatycznych, przez co turystów tam przebywających nie obejmuje pomoc konsularna. Gdybym był złośliwy, to pewnie bym zasugerował, że polski MSZ polecałby raczej wakacje w San Escobar, ale że złośliwy nie jestem, to powiem tylko, iż każdy powinien rozważyć tę kwestię we własnym zakresie 😉

Przez grecką część 

Większość turystów dociera do Cypru Północnego przez zieloną linię. Można ją przekroczyć na kilka sposobów:

• wynajętym na południu samochodem – to zdecydowanie najwygodniejsza opcja (więcej szczegółów na ten temat w sekcji poświęconej transportowi),
• wykupując wycieczkę – w dużych kurortach nie powinno być problemu z wykupieniem jednodniowego wypadu do Famagusty lub innych bardziej znanych miejsc,
• przechodząc na piechotę – jest to możliwe chociażby w Nikozji, gdzie istnieją dwa przejścia graniczne dostępne dla niezmotoryzowanych,
• korzystając z komunikacji publicznej – najprawdopodobniej trzeba będzie trochę pokombinować, czyli dojechać jednym busem do zielonej linii, przekroczyć ją na własnych nogach i za granicą złapać drugiego busa.

Paszport czy dowód osobisty – co jest potrzebne?

W teorii, dumni obywatele Polski mogą wkraczać na Cypr turecki zarówno na podstawie dowodu osobistego, jak i paszportu. W praktyce może się jednak zdarzyć, że sam dowód osobisty nie wystarczy. Moim zdaniem, zawsze warto mieć ze sobą paszport, którego data ważności upływa nie wcześniej, niż za 6 miesięcy.

Wiza nie jest wymagana. To znaczy, może i jest, bo na granicy wypełnia się jakiś papier, ale nic się za to nie płaci 🙂

Transport

Ponieważ komunikacja publiczna na Cyprze Północnym jest „taka sobie raczej średnia”, pan Koszmarny poleca zwiedzanie tego kraju wynajętym samochodem. Jest to zdecydowanie najlepsza opcja, choćby z tego względu, że dotarcie do wielu atrakcji turystycznych może być bez własnego auta mocno utrudnione.

Wypożyczenie samochodu

Na początek ważna uwaga: jeżeli wynajmiemy samochód na północy, to nie będziemy mogli przekroczyć nim granicy i wjechać na teren właściwego Cypru. Dlatego też, jeżeli macie w planach zwiedzanie obu części wyspy, powinniście wynająć samochód po greckiej stronie, gdyż da się nim wjechać również do części tureckiej. Tu możesz sprawdzić aktualne ceny w cypryjskich wypożyczalniach.

Przekraczanie zielonej linii wiąże się to niestety z koniecznością nabycia dodatkowego ubezpieczenia OC (cypryjskie nie funkcjonuje w północnej części). Ubezpieczenie kupuje się na przejściu granicznym i najtańsza turystyczna opcja kosztuje 20 euro za trzy dni.

Jeżeli planujecie przekroczyć granicę z Cyprem Północnym wynajętym samochodem, to upewnijcie się, że wypożyczalnia toleruje tego typu praktyki. Zdecydowana większość nie ma nic przeciwko, z tym że przerzuca na was całą odpowiedzialność za ewentualne wtopy, jakie mogą się zdarzyć po drugiej stronie zielonej linii. Należy rozumieć to w ten sposób, że gdy pod Kyrenią pęknie wam miska olejowa albo w Famaguście wybuchnie silnik, to sami będziecie musieli uporać się z problemem.

Jak się jeździ?

Całkiem znośnie, oczywiście pomijając fakt, że kierownicę mamy po niewłaściwej stronie 😉 Ale jeśli tylko przyzwyczaicie się do tej – nie tak małej – niedogodności, powinniście dać radę. Kilka uwag dla kierowców:

• Podróżując po północnej części wyspy warto wziąć poprawkę na to, że nazwy miejscowości od czasów inwazji wyglądają nieco inaczej. Kyrenia nazywa się więc teraz Girne, Famagusta to Gazimagusa etc. O ile więc na południu myliły nas drogowskazy pisane alfabetem greckim, tak tu mylić nas będzie zupełnie co innego.
• Z doświadczenia wiem, że łatwo się zapomnieć, dlatego apeluję: pamiętajcie, że na całym Cyprze obowiązuje ruch lewostronny! 🙂
• Nie przekraczajcie dozwolonej prędkości – na drogach roi się od patroli z suszarkami. Jeden nawet odważył się zatrzymać pana Koszmarnego, ale gdy tylko policjant zobaczył kto jedzie w środku, to z niewyjaśnionych przyczyn puścił nas dalej. Weźcie jednak poprawkę na to, że nie każdy jest panem Koszmarnym i po prostu zdejmijcie nogę z gazu.
• Uważajcie na progi zwalniające – może to kwestia niskiego zawieszenia samochodu, którym podróżowałem, ale progi naprawdę wydawały się wyjątkowo wysokie i trzeba było przed nimi porządnie przyhamować.
• Na północy nie ma autostrad. Ogólny stan dróg, jak na moje oko, całkiem w porządku, może za wyjątkiem wąskich i krętych podjazdów w górach (np. przy dojeździe do zamku św. Hilariona) oraz szutrowych dróg na półwyspie Karpaz.
• Nie licząc zakorkowanej Nikozji, ruch jest tu stosunkowo niewielki.
• Pan Koszmarny odniósł wrażenie, że na północy Cypru kierowcy są nieco mniej wyrozumiali dla osób nieobytych z ruchem lewostronnym. Wrażenie to wzięło się stąd, że gdy raz wjechałem pod prąd na rondo, to jeden z autochtonów nie tylko na mnie zatrąbił, ale również znacząco popukał się w czoło.

Planujesz wakacje na Wyspie Afrodyty i nie chcesz ograniczać się tylko do części tureckiej? To koniecznie sprawdź jakie są atrakcje całego Cypru!

Co warto wiedzieć o Cyprze Północnym?

Szczegółowe informacje praktyczne, które mogą przydać się przed podróżą do tureckiej części wyspy:

• ponieważ Cypr Północny nie jest członkiem Unii Europejskiej, nie działa tu karta EKUZ. W związku z tym, jeżeli nie chcemy pozostać bez ochrony, musimy na własną rękę wykupić ubezpieczenie zdrowotne przed wyjazdem. Polecam to zrobić, szczególnie że nie jest to specjalnie drogie (tu możesz porównać ceny).
• czas lokalny to jedna godzina do przodu względem Polski,
• odczuwający lęk przed igłami mogą spać spokojnie – przed podróżą nie potrzebujecie żadnych szczepień,
• wtyczki do prądu różnią się od tych w Polsce, więc żeby cokolwiek podładować będziecie musieli kupić adapter. Ten możemy oczywiście nabyć na miejscu (cena nie powinna przekroczyć równowartości 10 zł),
• przypominam, że cała wyspa leży na Morzu Śródziemnym, więc pogoda powinna być tam mocno słoneczna,
• język urzędowy to turecki, ale zdecydowana większość mieszkańców zna również angielski.

Waluta

Obowiązującą walutą Cypru Północnego jest lira turecka. Ponieważ jest to również waluta Turcji, nie powinno być większych problemów z dostaniem jej w polskich kantorach. Jedna lira turecka to równowartość około 0,65 zł.

Z moich doświadczeń wynika, że autochtoni nie mają większych oporów przed przyjmowaniem zapłaty w euro lub w innych popularnych walutach. Warto jednak zwracać uwagę na proponowane nam przez nich kursy, gdyż te mogą, delikatnie mówiąc, nie być dla nas specjalnie korzystne. Samozwańczy parkingowy w Kyrenii proponował mi cenę za postawienie samochodu w wysokości 5 euro lub 5 brytyjskich funtów. Gdy zapytałem go, ile to będzie na liry, odparł, że również 5.

Ceny

Na północy jest taniej, niż na południu Cypru. Nieco mniej zapłacimy tu za obiad w restauracji, zakupy w sklepach oraz paliwo. Również ceny noclegów powinny być zdecydowanie niższe.

Gdzie spać?

A skoro już jesteśmy przy temacie noclegów… Teren Cypru Północnego nie jest zbyt rozległy, więc spokojnie można zatrzymać się w jednym miejscu i uczynić z niego swoją bazą wypadową. Wśród turystów najpopularniejszy jest rejon Kyrenii (Girne), gdzie znajdziemy też największy wybór obiektów hotelopodobnych. Aktualne ceny możesz sprawdzić w tym miejscu.

Jeżeli mógłbym coś doradzić, to raczej unikałbym nocowania w Nikozji. Tamtejsze hotele są dosyć drogie, a sama stolica raczej nie warta tego, by spędzać w niej noc.

Alternatywą może być nocowanie po greckiej stronie wyspy. Ze swojej strony mogę polecić Maricosta Apartments w Protaras, z którego do Famagusty dojedziecie w niecałą godzinę.

Bezpieczeństwo

Jeżeli zapytacie kogokolwiek po greckiej stronie o bezpieczeństwo na północy, to odpowiedź, jaką usłyszycie, będzie najprawdopodobniej wariacją poniższego zdania:

Nie jedź tam, to dziki kraj, zabiją cię, zgwałcą albo nawet jedno i drugie.

Czy tak rzeczywiście jest? Na podstawie kilkudniowej wizyty ciężko wyrobić sobie pełen obraz sytuacji, ale pan Koszmarny może powiedzieć, że jego subiektywne odczucie zagrożenia dążyło do zera. Mówiąc po ludzku: czułem się tam w miarę bezpiecznie. Mniej więcej tak, jak na co dzień w Polsce.

Pomimo tego, że jest to względnie bezpieczny kraj i tak polecam wykupić ubezpieczenie turystyczne. Bo strzeżonego to wiadomo, kto strzeże – tu możesz porównać ceny ubezpieczalni.

Żeby jednak nie było: polski MSZ zaleca zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie podróżny do Tureckiej Republiki Cypru Północnego. Pamiętajcie, że w razie potrzeby nie uzyskacie żadnej pomocy ze strony polskich przedstawicieli na terytorium tego państwa, gdyż ich tam po prostu nie ma.